‘Familie kies je niet’
By Perspublicatie In Familiemediation On 30 november 2015
Uit BN De Stem d.d. 7 april 2015, deel 7 in Serie Mediation: ‘Familie kies je niet’
“Kinderen hebben het onvervreemdbaar recht op beide ouders: ex-ouders bestaan niet.”
Else-Marie van den Eerenbeemt (69), familietherapeute, docente familie verhoudingen en publiciste, kan het niet vaak genoeg herhalen. Vorig jaar bedacht ze het ‘Contract van verbondenheid tussen ouders en kinderen’.
Ouders leggen daarmee kort samengevat vast dat ze zich na de scheiding blijven gedragen als mensen die ooit het beste met elkaar voor hadden. In het belang vooral van de kinderen.
Ze laat het ouders die gaan scheiden ondertekenen in het bijzijn van de kinderen. Twee zinnen daaruit: ‘Als vader en moeder willen we uitdrukkelijk zeggen dat geen van jullie schuld treft aan wat er verkeerd ging’, en: ‘Onze verbintenis eindigt, maar ons ouderschap is blijvend.
’Het contract heeft geen enkele juridische status, maar het toont aan wat haar drijft. Niet voor niets trekt ze nog steeds het hele land door om lezingen te geven, geeft ze ook les en therapieën met als doel het verbeteren van de relatie tussen ouders en kinderen.
Dat laatste houdt ze overigens liever een beetje stil, want ze heeft het al zo druk. Else-Marie van den Eerenbeemt, Brabantse van geboorte, inmiddels Amsterdamse. Ze is de jongste van elf kinderen.
Een warm nest, ouders die van elkaar hielden, weinig conflicten. Met echtgenoot Dick kreeg ze twee zoons en sinds anderhalf jaar is ze oma van een kleinzoon. „Ik ben van jongs af aan heel erg gepassioneerd en geïnteresseerd in mensen”, zegt Van den Eerenbeemt.
„Ik had als nakomertje ook heel veel relaties boven mijn hoofd hangen. Was op mijn achtste al tante, bijvoorbeeld. Mijn broer hing snikkend over de keukentafel na een verbroken relatie. Ik zag mijn zusjes trouwen. Mijn ouders waren heel sociaal voelend en als kind heb ik dat meegekregen”, verklaart ze haar interesse voor familieverhoudingen.
Ze schreef meerdere boeken, zoals Alle dochters, Door het oog van de familie en De Liefdesladder. De loyaliteit van kinderen ten opzichte van hun ouders is een van de belangrijke thema’s in haar werk.
„Het omgekeerde is helaas niet altijd het geval”, zegt ze, met spijt in haar stem. „Dat zijn de ouders die zelf zo beschadigd zijn dat ze het niet meer op kunnen brengen om er voor hun kinderen te zijn”.
Kinderen geven hun ouders ontzettend veel en het is niet alleen die ‘glimlach van een kind’ waarover Willy Alberti zong. Er zijn duizenden kinderen die zich dagelijks afvragen of het met beide ouders wel goed gaat.” „Ex-ouders bestaan niet”, is een van haar stellingen. Hoe ernstig de verhoudingen ook verstoord zijn, al zie je je kind jaren niet, een ouder blijft ouder.
Ze wil het mensen blijvend duidelijk maken. Zoals ze ook de campagne-zin ‘Kinderen kiezen niet en kinderen scheiden niet’ bedacht, om aandacht te vragen voor de kwetsbare positie van kinderen. Je familie kies je niet, je hebt het ermee te doen, weet Van den Eerenbeemt.
Eenmaal een etiket opgeplakt gekregen binnen de familie, dan raak je dat niet snel kwijt, zegt ze. Het zwarte schaap, of juist het tegenovergestelde: de lieveling van vader. Die bij de verdeling van de erfenis aan het kortste eind trekt: ‘Ik mag de pennenset, jij had papa al.
’Het brengt haar op het onderwerp van haar laatste boek ‘Wie krijgt de gouden armband van moeder?’ met ondertitel ‘Iedere familie heeft een erfenisverhaal’. Die verhalen worden steeds ingewikkelder omdat steeds meer gezinnen samengesteld zijn.
Ze leert het de notarissen en advocaten tijdens de lessen nalatenschaps-mediation: „Breng de familieverhoudingen in beeld, weet wie wie is en wat de verbanden zijn. Anders kun je nooit goed bemiddelen. En besef ook”, vervolgt ze, „dat zaken heel gevoelig kunnen liggen”.
”De bij de nalatenschapsverdeling misgelopen secretaire van oma die de kleinkinderen op Marktplaats zouden zetten, kan voor hun moeder dé bron van het familieconflict zijn”.
Gevraagd naar de hoofdoorzaken van familieruzies zegt Van den Eerenbeemt: „Belangrijke oorzaak is de aangetrouwde familie. ‘We hadden zo’n leuk gezin tot die vriendin van onze Bert er bijkwam’. Tweede hoofdlijn is ‘het kind dat een andere weg volgde dan binnen de familie was uitgestippeld’.
Dan heb je de erfeniskwesties en de vierde reden vat ik samen tot ‘het totale onbegrip voor wat de betrokkene wél voor de familie heeft gedaan’. Een voorbeeld ontroert haar zichtbaar. „Een man die als kleine jongen door zijn moeder bij het seminarie in Oudenbosch werd afgeleverd.
Ze zette hem voor de poort en keerde zich van hem af. Hij huilde, maar zij liep door. Een frater trok hem naar binnen. Pas drie maanden later mocht hij voor het eerst weer naar huis.
Die jongen heeft zijn moeder dat tot na haar dood verweten. Ze was koud, zei hij. Onlangs sprak hij met zijn zus. Zij vertelde hem hoe moeder die dag huilend was thuisgekomen. En niet had kunnen stoppen met huilen omdat ze Peter was verloren aan het geloof. Hij hoorde zijn zus met open mond aan. Wat er toén los kwam. Zo veel verdriet en spijt.”
„Ik probeer te bemoedigen: heb je één goede herinnering aan je moeder?” Waarna ze president Obama citeert: „Wie het verleden niet verwerkt, zet het de toekomst betaald.”